Proef met voorrang voor fietsers
Dit najaar start er op drie plekken in Amsterdam een proef om kruispunten van een drukke fietsroute met een voorrangsweg veiliger en prettiger te maken.
De proef staat ook wel bekend als de proef met verplaatste haaientanden. Een van de locaties is het Weesperplein. Daar kruisen grote groepen fietsers op de Sarphatistraat met groen licht de rijbaan van voorrangsweg Weesperstraat. Vervolgens moeten zij voorrang verlenen aan de veel kleinere stroom fietsers op het fietspad langs de Weesperstraat. Want daar staan haaientanden op het wegdek omdat het fietspad bij de voorrangsweg hoort. Dat leidt tot gedoe, gevaarlijke situaties, irritatie en soms tot fietsopstoppingen tot op de rijbaan.
Juridische kwestie
Omdat de huidige situatie behoorlijk lastig is voor fietsers, maar een oplossing juridisch ingewikkeld is, komt er nu eerst een proef op drie locaties: Naast het Weesperplein zijn dat Max Euweplein – Vondelpark en Rijksmuseum – Stadhouderskade. Projectleider Naomy Gutierrez van de gemeente: ‘De verkeerspolitie was in eerste instantie duidelijk: het is juridisch niet mogelijk – de fietsers langs de voorrangsweg moeten voorrang behouden. Zij hebben zorgen over de aansprakelijkheid van de gemeente als er iets gebeurt. De proef is bedoeld om te kijken wat de verandering van de haaientanden doet met de verkeersveiligheid. We doen dit in samenwerking met kenniscentrum CROW, want meer gemeenten zitten met deze kwestie. De uitkomsten van de proef kunnen een onderbouwing zijn om verplaatste haaientanden als optie wettelijk mogelijk te maken.
Als iets volgens de wet niet is toegestaan maar het toch veiliger is, kan de wet worden aangevuld.’
Puzzel
Tijdens de proef worden er camera’s geplaatst, in het najaar start de nulmeting, daarna volgen de camera’s het aangepaste kruispunten. Gutierrez: ‘Het doel is om de interactie tussen fietsers goed in beeld te brengen. Wie remt af? Zijn er (bijna)botsingen? Wie rijdt er door rood? De analyse zal nog een hele puzzel worden. Daarnaast gaan we ook kwalitatief onderzoek doen, we willen graag weten wat fietsers ervan vinden.
Haaientanden verplaatsen
De simpelste oplossing is het verplaatsen van de haaientanden bij de kruising van de fietspaden. Zodat de grote stroom fietsers die de rijbaan heeft overgestoken voorrang krijgt. Maar zo simpel is dat niet, omdat het wettelijk niet mag. Het fietspad langs de Weesperstraat hoort bij de voorrangsweg en volgens de wet geldt daar dezelfde voorrang als op de rijbaan. Toch zijn er in Nederland wel voorbeelden van kruispunten met ‘verplaatste’ haaientanden, ook in Amsterdam: Vondelpark – Amstelveenseweg, al sinds 1998. Daar is het ingevoerd om de zeer grote stroom fietsers door het Vondelpark soepel te laten kruisen met de Amstelveenseweg. Niet precies volgens de wet, maar het werkt wel.
| Voor en na omdraaien van de haaientanden op Weesperplein.
In 2021 maakten de Canadeze vloggers Small Places deze video over de fiets-fiets voorrang bij Rijksmuseum (voor de proef) en bij Vondelpark-Amstelveenseweg.
| Voor en na omdraaien van de haaientanden bij Rijksmuseum.
| Voor en na omdraaien van de haaientanden bij Max Euweplein.
Wat vinden fietsers ervan?
Met een enquête onderzoeken we wat fietsers vinden van de omgekeerde haaientanden. De enquête is hier te vinden.
