Hoe auto’s plaats maakten voor fietsers op de Berlagebrug
Voor 1982 moesten fietsers op de Berlagebrug zich mengen met druk autoverkeer. Door actie van fietsers, dappere politici en het grijpen van kansen is er veilige ruimte voor fietsers op de Berlagebrug gemaakt. Hoe is dat gelukt, wat zijn de resultaten en aan welke nieuwe stappen werken we nu?
Toen de Berlagebrug in 1932 werd geopend, waren er gescheiden voetpaden en een centraal deel voor trams, auto’s en fietsers. Berlagebrug was een belangrijke nieuwe verbinding over de Amstel. Onder meer voor de wijk Rivierenbuurt die tegelijkertijd werd gebouwd. Vanaf de jaren ‘50 maakte het toenemend autoverkeer fietsen op Berlagebrug steeds onplezieriger en gevaarlijker.
| Berlagebrug, 1972. Foto: Stadsarchief Amsterdam, DRO
| Fietsers in gevaar op Berlagebrug, ca 1980. Foto: Archief Fietsersbond Amsterdam
Snelweg bood kansen
In 1982 ontstond een kans toen het zuidelijk deel van de snelweg A10 met een nieuwe brug voor over de Amstel werd geopend. De Fietsersbond pleitte er met succes voor om de buitenste twee autobanen van Berlagebrug om te vormen naar fietsstroken.
De fietsstroken waren een grote verbetering voor fietsers. Automobilisten moesten wennen aan de nieuwe situatie. Tijdens de eerste dagen na de aanpassing ontstonden er enorme files bij de Berlagebrug, maar al snel vonden de meeste automobilisten de nieuwe route via de A10.
| Fietspad op Berlagebrug, 1982. Foto: Stadsarchief Amsterdam, Amsterdams Stadsblad
De fietsstroken waren een grote verbetering voor fietsers. Automobilisten moesten wennen aan de nieuwe situatie. Tijdens de eerste dagen na de aanpassing ontstonden er enorme files bij de Berlagebrug, maar al snel vonden de meeste automobilisten de nieuwe route via de A10.
De auto wil ruimte terug
Maar twee jaar later, in 1984, werd een nieuw plan voorgesteld om ruimte aan auto’s terug te geven. De noordelijke fietsstrook moest weer rijbaan worden. Fietsers zouden verbannen worden naar een smal strook op het trottoir. Gezamenlijke actie van de Fietsersbond, scholen en burgers verhinderde de realisatie van dit plan. De fietsstroken bleven. Enkele jaren later werden de fietsstroken omgevormd tot gescheiden fietspaden.
| Actie fietspad moet blijven, 1983. Foto: Archief Fietsersbond Amsterdam
Resultaten en nieuwe uitdagingen
Omdat auto’s op de Berlagebrug plaats maakten voor fietsers zijn ook de aansluitende wegen veel minder druk met auto’s geworden. Mede daardoor is het fietsverkeer sindsdien enorm gegroeid. Ook de sterke groei van het fiets-treinverkeer draagt bij aan de groei van het fietsen. Veel fietsers op de Berlagebrug gaan naar het nabijgelegen Amstelstation.
Om ruimte te maken voor de vele fietsers is het kruispunt aan de oostkant van de brug aangepast. Met grotere opstelvakken en duidelijker indeling. Dergelijke maatregelen zijn ook gepland voor de kruising aan de westzijde.
Die maatregelen zijn gebaseerd op de studie Desire Lines Analysis die de fietsstromen op een aantal drukke kruispunten onderzocht.
| Grote aantallen fietsers aan de oostkant van Berlagebrug. Foto: Marjolein de Lange, 2013
| Ruimte en markeringen voor een veilige doorstroming van fietsers in verschillende richtingen. Foto: Marjolein de Lange, 2013
Meer ruimte voor fiets op de brug
De komende jaren wordt de Berlagebrug gerenoveerd. De fietspaden worden dan verbreed van 2,10 meter naar 2,40 meter. Omdat de historische brug niet kan worden uitgebreid en het ook niet haalbaar is om de ruimte voor auto’s en trams te verkleinen, betekent dit dat de trottoirs smaller worden. Deze worden versmald van 3,50 meter naar 2,95 meter.
| Desirelines van fietsers op de kruising ten westen van Berlagebrug. Gemeten op 12 september 2017 van 8:15-09:15 uur. Beeld: Desireline studie 2017, Stad Amsterdam en Kopenhagenize
Geleerde lessen
Door ruimte voor auto’s om te vormen naar fietsruimte, werd de fietsveiligheid verbeterd en dat is een reden waarom er meer gefietst wordt. Het is wel zo dat dit mogelijk werd omdat er op de snelweg nieuwe, en meer, capaciteit voor het autoverkeer kwam.
Wist je dat?
De Berlagebrug is vernoemd naar architect en stedenbouwkundige Hendrik Petrus Berlage. Hij is ontwerper voor de wijk Rivierenbuurt die aan de westkant van de Berlagebrug ligt. De Rivierenbuurt is gebouwd in de Amsterdam School stijl, een modernistische stijl met interessant complex metselwerk. Zeer de moeite waard om een kijkje te nemen als je hier bent.
