Slimme aanpassingen aan één van de drukste fietskruispunten van Amsterdam
Een van de drukste kruispunten van Amsterdam is verbeterd voor fietsers. Het kruispunt Vrijheidslaan – Amsteldijk aan de westkant van de Berlagebrug, is aangepakt met de zogenaamde KIM-aanpak. Dat betekent dat er relatief kleine infrastructurele maatregelen (KIM) zijn genomen die het fietsverkeer op kruisingen meer ruimte geven en beter laten doorstromen.
Fietsvriendelijkere kruisingen
Deze KIM-aanpak heeft de gemeente Amsterdam inmiddels op meerdere kruispunten met succes uitgevoerd. Fietsers ervaren na de ingrepen meer ruimte en minder stress. Een paar van die maatregelen kregen aansprekende namen als de banaan (het versmallen van verkeerseilanden tot een banaanvormig eilandje) en de frietzak (fietsoversteken die breed zijn waar fietsers veel ruimte nodig hebben, bij het wachten en op gang komen, en dan smaller toelopen). Andere maatregelen zijn bochtverbreding in het fietspad, verbeterde en versimpelde wegmarkering, en kruismarkering zodat wachtende en rijdende fietsers elkaar minder in de weg zitten. Ook in de verkeerregeling voor fietsers is het vaak mogelijk om de doorstroming voor fietsers te verbeteren zoals bijv. meer groentijd in te stellen.
Fietsdrukte
De KIM-aanpak begint met een uitgebreide analyse van de verkeersstromen en de knelpunten. Op het kruispunt Vrijheidslaan – Amsteldijk bleken de grootste fietsstromen van en naar de Berlagebrug te gaan, met 24000 fietsers per dag de drukste plek van Amsterdam. Vooral in de ochtendspits was er veel te weinig ruimte voor al die fietsers.
Maatregelen
Op tal van plekken op het kruispunt zijn maatregelen genomen. Een greep hieruit:
| Nieuw ontwerp voor de kruising. Noord is boven, rechts is de Berlagebrug
A. Op de noordoosthoek (locatie A in de ontwerptekening) blokkeerden fietsers die vanaf de brug kwamen en moesten wachten voor het verkeerslicht, de weg voor fietsverkeer vanuit het zuiden. Extra ruimte werd gevonden door de bochtstraal aan te passen en de oversteek te verbreden. Een kruis zorgt ervoor dat ruimte vrij blijft voor fietsers die rechtdoor gaan. Dit is op meerdere plekken op dit kruispunt toegepast.
B. Op de noordelijke tak is er in het nieuwe ontwerp één opstelvak minder. Daarmee kwam er meer ruimte voor fietsers op de hoeken en op het middeneiland. Voor auto’s bleef er voldoende opstelruimte over. In de ontwerptekening is het oude opstelvak nog deels te zien. In de werkelijkheid is daar nu een middeneiland.
C. Op de noordwesthoek was onvoldoende opstelcapaciteit om de fietsers vanaf de Amsteldijk én de fietsers komende vanaf de Berlagebrug op te vangen. De ruimte voor fietsers is hier bijna 5 keer zo groot geworden: van 5 m2 tot 24 m2.
D. Op de zuidwesthoek was de stroom fietsers richting Berlagebrug zo groot dat de opstelcapaciteit ruimschoots tekortschoot. Fietsers stonden vaak op de rijbaan, weken uit naar de stoep of de zebra. In de nieuwe situatie is de opstelruimte op de eerste plaats flink verbreed: van 2 meter naar 6,5 meter. Ruimte werd gevonden door het weghalen van de aparte rijstrook voor auto’s die vanaf de Vrijheidslaan rechtsaf de Amsteldijk op willen. Deze auto’s rijden nu gecombineerd en tegelijkertijd met de rechtdoor gaande auto’s en gebruiken bij het rechtsaf slaan nu een stukje van het spoor dat de trams gebruiken om naar de remise te rijden.
E. In de zuidoosthoek kwamen fietsers vanuit de Amsteldijk die rechtsaf naar de Berlagebrug wilden, in de knel met de grote stroom fietsers uit de Vrijheidslaan. Ook omdat fietsers smalle doorgangen tussen eilandjes hadden, ontstonden er heuse fietsfiles. De oversteek vanaf de Vrijheidslaan is nu verbreed met een extra brede toegang richting Berlagebrug. Ook kruist deze stroom fietsers de wachtende fietsers op de Amsteldijk niet meer omdat het verkeerslicht en de stopstreep voor deze fietsers is teruggeplaatst. De onnodige verkeerseilandjes konden daardoor verwijderd en er is een apart rechtsaf vak gekomen voor fietsers die van de Amsteldijk rechtsaf de Berlagebrug over willen.
| Fietsers richting Berlagebrug, vóór en na de verbouwing. Foto ML
| Voor en na omdraaien van de haaientanden bij Max Euweplein.
Verkeerslichtenregeling
Naast al deze infrastructurele veranderingen is ook de verkeersregeling op het kruispunt aangepast. Hierdoor is de doorstroming van het fietsverkeer verder verbeterd. Er zijn lussen aangebracht (die ontbraken nog in de oude situatie) waardoor de fietsdrukte beter is in te schatten en te verwerken door de verkeersregeling.
Op de Berlagebrug
De situatie op de Berlagebrug zelf is tegelijkertijd ook voor fietsers verbeterd. De fietspaden zijn verbreed. Maar omdat de historische brug niet breder gemaakt kan worden zijn deze nog altijd onder de maat voor de vele fietsers. Daarom zijnde randen vergevingsgezind gemaakt, in dit geval schuin.
De Berlagebrug heeft een interessante fiets-historie.
