Leenfietsen om middelbare scholieren te verleiden

Bij Yuverta, een kleine vmbo-school in Amsterdam Nieuw-West hoefden ze niet lang na te denken, toen ze hoorden van ‘Heel de school fietst’. Gymdocent Sammy Gemmel: ‘We zeiden meteen: hier moeten we aan mee doen. Het is best wel luxe als je 40 fietsen krijgt aangeboden. En het leek ons heel gemakkelijk als je met de hele klas even op de fiets ergens naar toe wilt voor activiteiten.’

Yuverta is een multiculturele school, met een tramhalte vlakbij. Dat betekent dat fietsen niet vanzelfsprekend is. Gemmel: ‘Ik zat op een school waar het hele schoolplein vol fietsen stond, dat is hier dus niet zo. Er staan hier fatbikes, maar leerlingen komen vooral met het OV. De halte van tram 1 is 2 minuten lopen.’

Opgeknapte fietsen

Sinds de herfst staan de leenfietsen klaar bij Yuverta. Het zijn opgeknapte fietsen uit het Fietsdepot. Dat is de plek waar foutgeparkeerde fietsen die in Amsterdam worden weggeknipt terechtkomen. De fietsen in het project ‘Heel de school fietst’ worden eigendom van de school.

Gemmel: ‘We kregen het aanbod voor 50 fietsen, maar dat vonden we wel heel veel, want je moet er ook goed voor zorgen.  We hebben er nu 40 waarvan er 5 langdurig worden uitgeleend aan een leerling. De rest kunnen we gebruiken voor activiteiten. Het is ideaal voor een uitje met de hele klas. De fietsen worden regelmatig incidenteel gebruikt, leerlingen vragen: kan ik even een fiets lenen, want ik moet daar en daar naar toe.’

Fietsorganisatie BYCS, die het project ‘Heel de school fietst’ samen met de gemeente Amsterdam organiseert, heeft een aantal voorwaarden gesteld aan de deelnemende scholen: Er moet een coördinator zijn, een plek waar de fietsen goed kunnen staan en onderhoud en reparatie moeten zijn geregeld. Voor dat laatste doen ze in het handboek dat voor het project is gemaakt, verschillende suggesties. Bijvoorbeeld het periodiek inhuren van een fietsenmaker, onderhoud door een vaste vrijwilliger of docent. Of het onderhoud onderdeel maken van technieklessen.

Aandacht

Bij Yuverta hebben ze tijdens het startmoment van het project een fietsenmaker op het schoolplein uitgenodigd. Gemmel: ‘We zagen dat leerlingen die wel een fiets hadden, soms op heel slechte fietsen reden. Dus bij de start op het schoolplein, hebben we met de leerlingen alle fietsen nagekeken. We willen als school meer aan techniek doen op school dus dat paste heel goed. We merken dat de leenfietsen aandacht nodig hebben. We moeten de banden regelmatig oppompen, en in de winter hebben we de verlichting gecheckt.’

Niet iedereen kan fietsen op deze school en dat is een probleem waar de school nu plannen voor maakt. Gemmel: ‘Misschien gaan we volgend schooljaar een soort fietsexamen organiseren. Je merkt dat hier veel leerlingen zijn met ouders die oorspronkelijk uit het buitenland komen en niet zijn opgegroeid met fietsen.’

Activiteiten in de buurt

Dit project bevalt heel goed tot nu toe. Gemmel: ‘We proberen kinderen te stimuleren meer te bewegen, daar past dit heel goed in. We willen meer aansluiten bij dingen die gebeuren in de buurt, dan is het handig om deze fietsen te kunnen gebruiken. Dat gaan we de komende tijd meer doen.’

‘Heel de school fietst’ is opgezet door de gemeente Amsterdam en fietsorganisatie BYCS. In 2023 was er een pilot waarbij twee scholen ieder 50 fietsen kregen. In de herfst van 2024 kregen Yuverta en het Bindelmeer College in Amsterdam Zuidoost ieder 40 fietsen. Het doel van het project is om leerlingen op het voortgezet onderwijs te stimuleren vaker de fiets te gebruiken.