Fietsinnovatielab: Hélène de Bruine
"Fietsen staat voor mij gelijk aan vrijheid"
Het Fietsinnovatielab vraagt ideeën om sociale veiligheid van fietsers te verbeteren. Een toonaangevende jury beoordeelt de inzendingen. Hélène de Bruine is adviseur Gedrag & Mobiliteit bij de Vervoerregio Amsterdam en zij is één van deze juryleden. Wat vindt zij van het thema 'sociale veiligheid', en waar gaat zij op letten als ze de ideeën beoordeelt? We stellen Hélène kort voor.
Kan je iets vertellen over jouw betrokkenheid met de fiets?
"De fiets staat voor mij symbool voor een gevoel voor vrijheid. Je kan gaan en staan waar je wil, en het is gezond en duurzaam. Ik zou iedereen meer willen laten fietsen om van die ervaring te genieten, dus dan is het ontzettend belangrijk als fietsen veilig is en veilig voelt. Ik ben met mijn werk al jaren met dit thema bezig: verkeersveiligheid en het gedrag dat mensen vertonen in het verkeer."
Kan je iets vertellen over wat je vanuit jouw werk weet over menselijk gedrag in het verkeer?
"Eigenlijk heeft alles te maken met gedrag. Van de keuze waarom mensen een fiets willen pakken, tot de beslissing om te appen in het verkeer. Deze keuzes worden grotendeels onbewust gemaakt. Het is essentieel om te begrijpen wat mensen beweegt en waarom mensen bepaalde keuzes maken. Of waarom ze bepaalde keuzes juist niet maken, zoals wanneer ze bepaalde plekken vermijden. Dit zijn belangrijke signalen en als we weten waardoor dat komt, kunnen de overheid, de politie of gemeentes er iets mee doen. In mijn werk heb ik al veel interventies uitgevoerd om te onderzoeken hoe we meer mensen op de fiets kunnen krijgen en ze een betere fietservaring kunnen bezorgen. Ook heb ik meegewerkt aan het programma Doortrappen, waarin we uitzochten hoe mensen langer (en veilig) kunnen blijven fietsen als ze ouder worden."
Wat vind je belangrijk aan het thema sociale veiligheid?
"Tijdens het fietsen gaat het natuurlijk niet alleen om de verkeersveiligheid waardoor je op je fiets blijft zitten, maar ook om alle omgevingsfactoren die bepalen hoe jij je voelt in het verkeer. Als mensen bepaalde plekken gaan vermijden omdat ze zich daar niet prettig voelen, dan gaat er wat mij betreft iets niet goed. Zoals ik al zei, staat fietsen voor mij gelijk aan vrijheid en ik zou het mooi vinden als iedereen dat kan ervaren op alle momenten. Ik vind het zorgelijk als mensen minder vaak de fiets pakken, en daardoor worden beperkt in hun vrijheid. Dat levert vermijding op of juist minder gezondere of duurzame verplaatsingen op als ze niet op bepaalde plekken durven te komen.
Het uitdagende aan het thema 'sociale veiligheid' is dat we niet op al die plekken politieagenten neer kunnen zetten of de openbare ruimte vol hangen met camera’s, dus we moeten met zijn allen goed nadenken over wat we wél kunnen doen op plekken die onveilig kunnen voelen."
Wat lijkt jou dan leuk om in de inzendingen terug te zien?
"Ik wil natuurlijk niet te veel voorbeelden noemen, want ik vind het leuk als mensen met hun eigen creatieve ideeën komen. Maar in Amsterdam bestaat er bijvoorbeeld al een initiatief waardoor mensen rustigere routes kunnen kiezen. Sommige mensen zijn snel bang op drukke plekken waar we veel prikkels binnenkrijgen, dus voor hen is dit een mooie oplossing. En je ziet natuurlijk dat veel mensen zelf al maatregelen treffen, vaak heel simpel: ze appen een bekende voordat ze naar huis gaan en als ze thuis aankomen, of spreken met anderen af om samen te fietsen. Dat zijn natuurlijk ook al mooie, simpele oplossingen. Het lijkt mij leuk om echt verrast te worden door de inzendingen en ideeën te lezen die uit een onverwachte hoek komen."
En waar ga je bij de beoordeling op letten?
"Door mijn achtergrond in gedrag en mobiliteit ga ik er vooral op letten of er goed nagedacht is over de doelgroep en hun (onbewuste) motivaties. Dus: voor welke groepen fietsers is het idee relevant en belangrijk, en waarom? Ik vind het belangrijk als de deelnemer hier goed over nagedacht heeft en dit onderbouwd heeft. Daarnaast houd ik wel van innovatie, maar vind ik het vooral belangrijk als er nagedacht is over de effectiviteit en de toepasbaarheid van de oplossing. Het is natuurlijk het mooiste als een idee uiteindelijk goed uit te voeren is - voor de winnaar is dat natuurlijk ook het leukste."
